Onlangs is er weer een rechtszaak geweest over schijnzelfstandigheid. Ditmaal ging het over flexkrachten die in het verleden bij regionale omroepen werkten, maar door payrollbedrijf Tentoo tewerk werden gesteld als freelancer. Feitelijk was er echter sprake van een dienstverband. Een situatie die ook regelmatig in de horeca voorkomt.
Schijnzelfstandigheid in de horeca
Schijnzelfstandigheid in verschillende sectoren, waaronder de horeca, staat al langer in de schijnwerpers. Hierbij doen freelancers hetzelfde werk als vast personeel, maar tegen andere arbeidsvoorwaarden. Volgens de wet is dat eigenlijk niet toegestaan, omdat er in wezen sprake is van een dienstverband en geen freelance-overeenkomst.
Uitzendbedrijven als YoungOnes en Temper zijn grote spelers in de horecasector en bieden freelancers tijdelijke klussen aan. Ondertussen zijn de lonen in de horeca per 1 juli 2023 wederom verhoogd en bouwen volwassen werknemers ook nog eens vanaf dag 1 pensioen op bij Stipp Pensioen. Het prijsverschil tussen freelance en dienstverband blijft toenemen en de concurrentie wordt groter. Mede dankzij de aandacht bij de media én overheid, zijn opdrachtgevers zich meer bewust van de risico’s die schijnzelfstandigheid en zulke uitzendbureaus met zich meebrengen. Is de conclusie straks dat bedrijven als Temper en YoungOnes echt als uitzenders worden gezien, dan staan medewerkers, pensioenfondsen en de Belastingdienst in hun recht op niet-betaalde premies en achterstallig loon te vorderen bij de eindklant.
Uitzendbureau of bemiddelingsplatform?
Sinds een tijdje voeren Temper en vakbonden FVN en CNV een juridische strijd. De vakbonden willen dat de freelancers dezelfde rechten krijgen als uitzendkrachten en Temper stuurde als reactie daarop in april een e-mail naar zijn gebruikers met ‘OK Boomer’. CNV en FNV willen dat Temper wordt erkend als uitzendbureau en niet als bemiddelingsplatform omdat er sprake is van schijnzelfstandigheid. De Nederlandse Arbeidsinspectie vindt ook dat Temper een uitzendbureau is, maar tegen dat onderzoek diende het bedrijf een klacht in. Volgens de rechtbank mogen de vakbonden collectief actievoeren tegen het platform, waardoor ze exclusief de belangen mogen behartigen van zelfstandigen die er werk vinden of vonden.
Einde ondeugdelijke zzp-constructies in zicht
Vorig jaar oordeelde de rechtbank al dat er bij Deliveroo sprake was van een ondeugdelijke zzp-constructie. De Hoge Raad stelde daarbij vast dat ook bij vrije vervanging sprake is van een mogelijk dienstverband. Daarom heeft de Belastingdienst de modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging ingetrokken. Werkgevers die hier nu nog gebruik van maken, hebben tot 1 januari 2024 de tijd voor een herbeoordeling van de arbeidsrelatie.
Dit tezamen met een recente uitspraak door de rechter inzake een veldhockeyspeler die als zelfstandig ondernemer uitkwam voor zijn club, laten zien dat het einde van de zzp-constructies met schijnzelfstandigheid in zicht is. Tel daar de kabinetsplannen bij op en het feest is over een paar jaar wellicht voorbij voor bedrijven die zzp’ers inzetten in plaats van een werknemer.