Hoe voldoe je als horecaondernemer aan de Arbowet?

Wat staat er in de Arbowet?

De Arbowet bevat regels voor werkgevers én werknemers die de gezondheid en veiligheid van werknemers moet bevorderen. In de Arbowet staan verplichtingen waar werkgevers en werknemers op alle plekken waar arbeid wordt verricht aan moeten voldoen. Deze verplichtingen gelden ook voor mensen met een nulurencontract, oproepkrachten en flex- en deeltijdwerkers.

Arbeidsrisico’s horeca

Volgens de Nederlandse Arbeidsinspectie heeft de horeca een aantal belangrijke arbeidsrisico’s: fysieke belasting, afwisselend werk, werkdruk, agressie en geweld, geluid, gevaarlijke stoffen, arbeid door jongeren en drukapparatuur. Dit zijn belangrijke punten waar je als horecaondernemer op in kunt spelen en mee voldoet aan de Arbowet.

Voorkom zoveel mogelijk fysieke overbelasting van personeel

Hoewel fysieke belasting de gezondheid niet hoeft te bedreigen, doet fysieke overbelasting dit wel. Ontstaan er bij de werknemer klachten omdat hij of zij overbelast is, dan kan dat leiden tot uitval door ziekte. De belangrijkste risicofactoren voor fysieke overbelasting zijn tillen, trekken en duwen, maar ook herhalende bewegingen en een ongunstige werkhouding. Vooral in de keuken is er vaak sprake van repeterende bewegingen (tillen, trekken, duwen en veel lopen) en is er geen tijd om even te zitten. Bedienings- en barmedewerkers hebben dezelfde arbeidsrisico’s.

Het is niet ongewoon dat in de horeca iemand ziek uitvalt door fysieke overbelasting. De meeste meldingen van ziekteverzuim en langdurige uitval komen door klachten aan de rug, armen, nek en schouders. Vaak staat dit echter niet op zichzelf en is er ook sprake van hoge werkdruk.

Door te zorgen voor genoeg rust en pauzes, voldoende zitplekken voor werknemers, een veilige vloer en hulpmiddelen zoals een steekwagen of elektrische kar kun je de gevaren voor de gezondheid door fysieke overbelasting al beperken. Kijk ook goed naar de manier waarop werknemers spullen tillen of dragen en licht ze goed voor over de gevaren die komen kijken bij fysieke arbeid.

Voorkom hoge werkdruk

Wie een eigen horecagelegenheid heeft of in de horeca werkt, weet: de werkdruk is vaak hoog. En door de personeelstekorten is de werkdruk de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Een hoge werkdruk kan leiden tot stress en uiteindelijk tot psychosociale overbelasting. Een van de meest voorkomende oorzaken van ziekteverzuim onder horecapersoneel is hoge werkdruk. Ze melden zich ziek met stressklachten als vermoeidheid, slaapproblemen en lusteloosheid. In ergere gevallen is er sprake van een burn-out, wat voor langdurige uitval kan zorgen.

Een hoge werkdruk in de horeca is lastig te voorkomen, maar toch is het belangrijk om daar volop aandacht voor te hebben. Wil je weten of er in jouw zaak sprake is van een hoge werkdruk? Maak dan gebruik van een van de diverse instrumenten op het internet om dit te achterhalen. Blijken er risicofactoren te zijn, probeer deze dan zoveel mogelijk weg te nemen.

Informeer werknemers over risico’s gevaarlijke stoffen

Je staat er misschien lang niet altijd bij stil, maar er zijn in de horeca genoeg producten die gevaarlijke stoffen bevatten. Voorbeelden zijn professionele vaatwasmiddelen (denk aan biertankreiniger, vloerreiniger ontstoppingsmiddelen en middelen die de oven en grill moeten reinigen). Desinfectiemiddelen kunnen ook gevaarlijke stoffen bevatten en ook koolstof en stikstof in cilinders voor het tappen van bier zijn een arbeidsrisico. Stoffen kunnen irriteren, bijten of schadelijk zijn voor de gezondheid.

In de risico-inventarisatie en -evaluatie van je horecazaak moet staan wat de risico’s van het gebruik van gevaarlijke stoffen en hoe deze risico’s zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden. Alleen als er geen alternatief is voor een middel, dan mag dit alleen gebruikt worden als het noodzakelijk is én als je gezondheidsschade bij medewerkers kunt voorkomen. Zorg er daarom voor dat er voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen zijn, iedereen het etiket en de gebruiksaanwijzing zorgvuldig leest en stoffen altijd in de originele verpakking worden bewaard. Werknemers moeten geïnstrueerd zijn over het werken met gevaarlijke stoffen en het gebruik van handschoenen en gezichtsbescherming. (Kool)zuurcilinders mogen niet kunnen omvallen en het veiligheidsinformatieblad moet altijd op de werkplek aanwezig zijn.

Maak duidelijke afspraken over omgaan met agressie

Horecapersoneel heeft helaas steeds vaker te maken met agressieve klanten. Vooral in de nachthoreca komt dit meer en meer voor. Je bar- en bedieningsmedewerkers lopen het meeste risico op agressief of gewelddadig gedrag. Medewerkers kunnen zich hierdoor onveilig gaan voelen op de werkvloer, wat ook weer tot ziekteverzuim kan leiden. 

Incidenten met agressie zijn alleen volledig te voorkomen door gasten te weren, maar er zijn een aantal maatregelen die het zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Door bijvoorbeeld afspraken te maken over hoe om te gaan met agressieve klanten, voelen medewerkers zich zekerder op de werkvloer. De inzet van beveiligingswerknemers kan de onveilige werksfeer wegnemen, maar ook geschoolde en ervaren werknemers staan steviger op de vloer. Ook helpt het om protocollen op te stellen en gedragscodes in het leven te roepen. Werknemers zouden altijd voorgelicht en geïnstrueerd moeten worden over het risico op geweld door klanten en de maatregelen die dan genomen moeten worden.

Een preventieve maatregel kan zijn om bij de deur van je zaak al te beslissen wie je wel of niet binnenlaat. En natuurlijk helpt het altijd om alarmeringssystemen en camerabewaking op te hangen. Dit vergroot het gevoel van veiligheid.

Voorkom lawaaidoofheid

Meestal staat de muziek in een restaurant of café niet te hard, maar in discotheken, danscafés, bars en op evenementen is dat een ander verhaal. Ook keukenapparatuur en de spoelkeuken kunnen medewerkers blootstellen aan hard geluid. Medewerkers die langdurig aan geluid boven de 80 decibel zijn blootgesteld, kunnen lawaaidoofheid oplopen. Dit is een permanente aandoening (en een beroepsziekte) met grote gevolgen. Zo kunnen medewerkers met lawaaidoofheid geen gesprekken meer volgen, zijn ze vermoeid, verliezen ze snel hun concentratie en hebben ze kans op een verhoogde bloeddruk.

Werken medewerkers gedurende de werkdag in een omgeving met 80 tot 85 decibel geluid, dan ben je verplicht om een geluidsbeoordeling te doen, gehoorbescherming beschikbaar te stellen en medewerkers de mogelijkheid te bieden tot een gehoortest. Ook is voorlichting hier een verplichte maatregel.

Van 85 tot 87 decibel is iedereen verplicht om gehoorbescherming te gebruiken, moet er een plan van aanpak zijn die uitgevoerd wordt, moeten werkplekken gemarkeerd zijn met pictogrammen en dien je als werknemer te voldoen aan de eerder genoemde maatregelen, zoals het aanbieden van een gehoortest.

Ondernemers die hogere decibelwaarden waarnemen, moeten direct maatregelen nemen om onder dit niveau te komen.

Laat drukapparatuur periodiek keuren

Kelderbierinstallaties houden bier op voorraad, ter vervanging van losse bierfusten. Deze installaties hebben tanks met geïsoleerde leidingen en een koelmantel, en staan in een koelruimte. Gaat het drukapparaat van deze installatie kapot, dan kunnen er gevaarlijke stoffen vrijkomen die tot verstikking of letsel kunnen leiden.

Kelderbierinstallaties vallen onder het Warenwetbesluit Drukapparatuur, net als professionele koelinstallaties en dienen altijd periodiek gekeurd te worden.

Wees extra zorgvuldig bij het in dienst nemen van jongeren

Bijna 30 procent van de werknemers in de horeca is jonger dan 20 jaar. Heb je personeel in dienst dat jonger is dan 18 jaar, dan gelden voor hen specifieke arbeidsregels. Kinderen en jongeren zijn vaker slachtoffer van ongevallen, waardoor zij minder werkzaamheden mogen uitvoeren en op beperkte werktijden aan de slag mogen.

Als werkgever moet je ervoor zorgen dat jongeren in dienst goed geïnformeerd en geïnstrueerd zijn van de risico’s op de werkvloer. Ook moet er goed toezicht zijn om ongelukken zoveel mogelijk te voorkomen. Het is niet toegestaan om kinderen jonger dan 13 jaar in dienst te hebben en heb je tieners tussen de 13 en 15 jaar, dan mogen ze alleen werken als je aan strenge regels voldoet. Zo mogen ze alleen op schooldagen klusjes in huis doen en níet in de horeca. Hebben ze vakantie, dan mogen ze helpen met opruimen in de horecazaken waar geen alcohol geschonken wordt.

16- en 17-jarigen mogen wel werken, maar mogen niet dezelfde werkzaamheden als volwassenen uitvoeren.

Bron: Arbopodium

Arbowet overtreden

Overtreed je als horecaondernemer de Arbowet, dan kijkt de Arbeidsinspectie naar het gevaar en de algehele situatie van je bedrijf. Een overtreding met groot gevaar voor werknemers leidt altijd tot formele handhaving. Is er geen direct gevaar, dan krijg je de gelegenheid om de overtreding eerst zelf op te lossen. Mits je arbobeleid over het algemeen op orde is. Is dat niet het geval, dan krijg je een waarschuwing of stelt de inspectie een eis waarin staat wat je precies moet doen om aan de wettelijke verplichting te voldoen.

Ernstige overtredingen leiden veelal tot een boete en (gedeeltelijke) stillegging van het werk tot de overtreding weg is gewerkt.